تراکم سنجی استخوان
پوکــی اســـتــخوان به از دست رفتن تدریجـی کلســیم و تغییرات ساختمانی استخوان گفته می شود که باعث ترد و شکـــننده شـدن استخوان می شود.
DXA در پیگیری روند درمان پوکی اسـتخوان و دیگر شرایطــی که باعث از دست رفتن استخوان می شود.
DXA مـی تواند میزان خــطر اختصاصــی شکستگــی به سن،قد و وزن بدن ،
سابقه شکستگی قبلـی،سابقه خانوادگی شکستگی ناشی از پوکی استخوان (osteoporotis) و مسائل مربوط به سـبک زندگی فرد مانند:سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد مشروبات الکلی بستگی دارد.
این عوامـل همچنین در تــصمیم گیری جهت انتخاب روش درمانــی مورد نیاز بیمار موثر است.
مطالعات نشان داده افرادی که کمبود وزن کمتر از 56 کیلو و قد بلند بالای 170 سانت دارند بیشتر در معرض پوکی استخوان قرار دارنـد.
کورتیکواسترئیدعا مثل پردنیزولون، دارو های مختلف ضد تشنج از قبیل دیلانتین و بلربیتورات های خاص و یا مواد جایگزین هورمون تیروئید با دوزهای بالا از جمله داروهایی هستند که باعث پوکی استخوان می شوند.
24 ساعت قبل از اسکن تراکم سنجی استخوان مصرف مکمل کلسیم باید قطع شود.
برای تشخیص درست طبق دستورالعمل WHO حداقل از سه ناحیه
- مهره های کمری L1_L4و یا L2_L4
- مفصل Hip
- استخوان رادیوس (ساعد غیر غالب)باید اسکن تهیه شود.
اسکن لترال مهره های کمری نیز برای نشان دادن شکستگی مهره ، ممکن است برای بیماران مسن توصیه شود، بخصوص اگر ستون فقرات آنها بیش یک اینچ (2.54 سانت) ارتفاع از دست داده باشد یا کمر دردی با علت ناشناخته داشته باشد.
نکات تکنیکی:
دقت کنید محدوده درست در هنگام سگمنتیشن ناحیه مورد نظر در باکس قرار بگیرد.
مثلا در ستون فقرات مهره های L1-L4 باید در باکس قرار بگیرند و ساکروم و ایلئوم جز باکس نباشد جون محاسبه BMD را با خطا مواجه می کند.
یا در اسکن ساعد استخوانهای مچ دست نباید در باکس قرار بگیرد.
نکات تکنیکی:
مطمئن شوید تمام قسمت های استخوان شناسایی شده چون گاهی دستگاه نمی تواند مرز بین نسج نرم و استخوان را تشخیص دهد این ناحیه را بصورت نقطه چین نشان نمی دهد.با گزینه add bone این نواحی خالی را پر کنید. معمولا در ناحیه شاعد این مشکل دیده می شود.
پوزیشن باید دقیق باشد مخصوصا در اسکن مفصل هیپ گردن فمور باید اینترنال روتیشن کافی داشته باشد.
ممکن است در اسکن لومبار با نتایج کاذب و غیر واقعی مواجه شوید به علت وجود تغییرات دژنراتیو اسکلروتیک مثل بیماری Ankylosing Spondylitis یا در شکستگی کمپرس شدگی ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان
T Score مـیزان تراکـم اسـتخوان بیمـار در مقایسه با فرد بالـغ جوان35-25 ساله و هم جنس نشان میدهد.
عدد مثبت نشانه محکمتر بودن استخوان از حد نرمال است.
عدد منفی نشانه ضعیفتر بودن استخوان از حد نرمال است.
T Score نرمـال منفـی یک تا مثـبت یـک
در استئوپنی منفی یک تا منفی دو و نیم
در استئوپروز بیشتر از منفـی دو و نیـم
Z Score میزان تراکم استخوان بیمار را با افراد هم سن، هم قد، هم وزن و همجنس مقایسه می کند.
اگر این عدد به صورت غیر منتظره ای بالا و یا پایین باشد،ممکن است نشان دهنده نیاز بیمار به آزمایشات پزشکی بیشتری باشد.
تغییرات کوچکی که به طور معمول مشاهده می شود به دلایل متفاوتی مثل نحوه قرار گرفتن در هنگام اسکن ایجاد می شوند و معمولا قابل توجه نیستند.