اثر اشعه روی تمام بدن
تاثیر اشعه بر روی ارگان های مختلف بدن و به طور کلی همه بدن را می توان در سه بخش بررسی نمود:
1-اثرات شدید که عمدتا مربوط به جذب دزهای بالا در زمان کم می باشد.
2-اثرات طولانی مدت که مربوط به دزهای کم می باشد.
3-اثرات ژنتیکی
اثر بر سیستم خونساز
سیستم خونساز شامل مغز استخوان، سیستم گردش خون و بافت لنفاوی مثل تیموس، غدد لنفاوی و طحال می باشد.
اثر بر سیستم اعصاب مرکزی
معمولا در پرتوگیری بیش از 1500 تا 2000 راد، به سیستم اعصاب مرکزی صدمه وارد خواهد شد. در این میزان پرتو گیری تقریبا دستگاه های بدن آسیب می بینند ولی زمان بروز برای علائم آنها کافی نیست.
علائم این ضایعه تشنج، اغما و بیهوشی است و مرگ در عرض چند ساعت تا یک روز بروز خواهد کرد.
اثر بر سیستم گوارش
معمولا در پرتوگیری بیش از 1000 راد، صدمه به سلول های پوشش دستگاه گوارش مشاهده می شود.علائم این ضایعه شامل تغییرات خونی اسهال شدید، استفراغ، کاهش وزن و عفونت داخلی است.
به طوری شخص پس از گذشت چند روز تا یک هفته گذشت چند روز تا هفته از بین خواهد رفت.
اگر بتوان شخصی را از آسیب دیدگی دستگاه گوارش نجات داد نمی توان وی را از آسیب سیستم خون ساز نجات داد.
اثرات دیررس تاخیری اشعه
تصور می شود که اثرات زود رس اشعه عمدتا به خاطر کشته شدن سلول ها در اثر تابش حاصل می شود. در حالی که اثرات دیررس اشعه ناشی از آسیب هایی است که ترمیم نشده اند و در ضمن سلول زنده مانده است.
این اثرات عمدتا در اثر دز های پایین ایجاد می شود.
در این گونه اثرات معمولا بین زمان تابش و ظهور علائم آنها فاصله زمانی قابل توجهی وجود دارد.
کاهش نامحسوس عمر
نتایج حاصله از تحقیقات متعدد محققین نشان داده که تابش اشعه به موجودات اگر نتواند موجب ظهور علائم حاد شود،می توان موجب کوتاهی عمر گردد. این پدیده عمدتا در اثر ظهور سرطان می باشد.
آب مروارید
آب مروارید عارضه ای است که در عدسی چشم ایجاد می شود و با از بین رفتن شفافیت عدسی،بینایی شخص به خطر می افتد.
وقوع سرطان
خاصیت سرطان زائی اشعه یونساز خیلی زود پس از کشف این پرتوها شناخته شد.
تعیین رابطه بین دز و وقوع سرطان در انســان به سادگی امکان پذیر نمی باشد. به هرحال مواردی از سرطان در طول زمان های بسیار طولانی مشاهده شده اند و در نتیجه خاصیت سرطان زائی اشعه در انسان ها به اثبات رسیده است.
صدمات جنینی
تابش در حدود 4 گری در صورتی که قبل از چهارمین ماه حاملگی باشد، منجر به مرگ جنین می گردد و چنانچه در دومین ماه حاملگی باشد کمتر منجر به مرگ شده بلکه تولید ضایعات شدید می کند که ممکن است یا کودک مرده به دنیا بیاید و یا پس از تولد بمیرد. تحقیقات نشان می دهد که رشد سلولی پس از تابش به طور غیر عادی در جنین تسریع می شود سیستم گردش خون، دستگاه گوارش و سیستم عصبی به صورت غیر عادی رشد می کند.
